در نوشتار ((محبت در زندگى)) محبت و جایگاه بلند آن در حیات اجتماعى انسان, مورد بحث قرار گرفت. اکنون به نقش محبت در تعالى و سعادت خانواده مى پردازیم.
کانون خانواده از سه رکن اساسى تشکیل مى شود که عبارتند از:
1 - پدر
2 - مادر
3 - فرزندان
سلامت و استحکام روابط خانوادگى, اصلاح و پیشرفت جامعه را به دنبال دارد, اصلاحى واقعى و پایدار و پیشرفتى چشمگیر و روزافزون. به دیگر سخن, روابط و مناسبتهاى اجتماعى, در درون خانه ها شکل مى گیرد و فرهنگ جامعه, انعکاسى از فرهنگ حاکم بر خانواده هاست. زندگى مشترک و خانوادگى براساس عناصر مختلفى استوار مى شود و در این میان نقش محبت و عواطف, بیش از هر چیز دیگر است.
پدر به عنوان مدیر خانواده در راستاى برقرارى و استحکام این عنصر, بیش از هر کس دیگرى مسوول است. اوست که باید این اکسیر حیاتى را همواره در پیکره خانواده خود به جریان اندازد و این کانون مقدس را همیشه با احساسات گرم و صمیمانه خود, پرفروغ نگه دارد و دیگر اعضاى آن را بدین سمت هدایت کند.
محبت به همسر
محبت به همسر, عامل مهم و بسیار موثرى در قوام زندگى زناشویى و استمرار آن است و شاید در جهت تضمین همین امر حیاتى و خطیر است که خداوند متعال از ((الفت و صمیمیت)) به عنوان بهترین ارمغان به زن و شوهر, یاد کرده است و مى فرماید: و از نشانه هاى خدا این است که از نوع خودتان جفتهایى برایتان آفرید, تا مایه سکون و آرامش خاطرتان باشد و بین شما دوستى و مهربانى برقرار ساخت و در این امر, نشانه هایى است براى انسانهاى ژرف نگر. (1)
محبت به همسر, درواقع, محبت به فرزند نیز هست, زیرا کودک به خاطر علاقه و وابستگى به مادر خود, از اینکه ببیند مادرش مورد علاقه و محبت پدر است, احساس رضایت و اطمینان مى کند; برعکس اگر ببیند مادرش مورد بى مهرى و بى اعتنایى پدر قرار مى گیرد, در خود احساس اضطراب و ناامنى کرده و اطمینان خویش را نسبت به پدر و آینده زندگى اش از دست مى دهد. علاوه بر این, مهر مادر نیز درصورتى بطور کامل, شامل حال فرزند مى شود که خود او از این بابت, دچار کمبود و دغدغه خاطر نباشد. این مهم در جانب پدر نیز وجود دارد. او نیز احتیاج دارد که همسرش به او مهربانى و محبت کند و فرزندان نیز احساس کنند که مادرشان به پدر محبت دارد.
بطور کلى, محبت, زندگى را شیرین و باصفا ساخته, آن را هدفدار و بالنده مى کند. مرد اگر به همسر خود محبت کند, کانون زندگى را به محیطى سالم و بانشاط مبدل خواهد ساخت.
زن به اقتضاى طبیعت خود و به خاطر غلبه عواطفش, خواهان آن است که تا سر حد عشق, به همسر و فرزندان خود محبت کند و از نثار هیچ گونه فداکارى دریغ نورزد; از سوى دیگر, روح حساس او طلب مى کند که این دوستیها, بدون پاسخ نماند. زن اگر ببیند, خودش در صدد محبت کردن و مهرورزیدن است, ولى طرف مقابل ناسپاسى کرده و عواطف خالصانه و بى شائبه او را پایمال مى کند, احساس ناکامى و شکست خواهد کرد.
دوست داشتن, براى زن یک ((نیاز)) است و علاقه به محبوب بودن براى او, نه از روى خودخواهى است, بلکه آن را به عنوان پاسخى مثبت به محبتها و عواطف خویش مى داند. از این رو, چنانچه شوهر یک گام در جهت اظهار علاقه و دوستى نسبت به همسر خود بردارد, زن ده قدم در این راه پیش مىآید. شاید به همین خاطر است که حضرت صادق علیه السلام به نقل از رسول اکرم(ص) فرمود:
این گفته شوهر به زن که ((من دوستت دارم)) هرگز از قلب او خارج نمى شود.(2)
همچنین امام صادق علیه السلام فرمود:
دوستى و علاقه مرد به همسرش, از اخلاق پیامبران است.(3)
همو در فرمایشات دیگر خود, بین ((افزایش ایمان)) و ((ازدیاد محبت نسبت به زن)) ارتباطى تنگاتنگ قائل است.(4)
شوهر از دیدگاه اسلام و از نظر موازین انسانى و وجدانى, هیچ گاه نباید به همسر خود به عنوان یک خدمتگزار بنگرد و امرى از امور خانه را بدو تحمیل کند, بلکه باید به وى به عنوان همسرى از جنس خود که مایه آرامش خاطر و یاور و شریک غم و شادى او در مسائل زندگى است, نگاه کند و وى را مادرى مهربان و مربى اى دلسوز براى فرزندانش بداند و به او به دیده تحسین نظر کند و عواطفش را بدون پاسخ نگذارد, چرا که زن از خواب و خوراک و وقت خود مى گذرد و از جان خویش مایه مى گذارد تا ((شوهر)) و ((فرزندان شوهر)) در آسایش باشند.
متإسفانه هنوز در جامعه ما هستند کسانى که به صورتهاى مختلف به اذیت و آزار همسران خویش مى پردازند و با قساوت تمام با آنان رفتار مى کنند و حتى وقیحانه آنها را به باد کتک گرفته و به حقوق مسلم این فرشته اى که به تعبیر حضرت صادق علیه السلام ((بیشترین خوبیها و خیرات را در خود دارد))(5) تجاوز مى کنند. پرواضح است اظهار محبت امرى دوجانبه و متقابل است. زن نیز وظیفه دارد همواره از ابراز علاقه و دوستى نسبت به شوهر خویش کوتاهى نکند. محبتهاى زن در بسیارى موارد بسان محبت یک مادر زندگى را بر شوهر شیرین و آرامش بخش خواهد نمود.
محبت به فرزندان
یکى از عوامل بسیار موثر در شکوفایى استعدادهاى کودکان, ابراز محبت به آنهاست.
شاید بتوان گفت که لذت هیچ خوراکى براى کودکان به اندازه لذت محبت نباشد و هیچ نیازى هم در آنان بدان پایه از شدت و اهمیت نیست. محبت, شالوده و اساس تربیت است و بدون آن, هر اقدامى در این راه, بى نتیجه است.
گام اول, در تربیت فرزند, جلب اعتماد او به پدر و مادر و مربى است و این امر, تنها با ابراز محبت میسر است.
آمار بزهکاران نشان مى دهد که اکثریت قریب به اتفاق آنان را کسانى تشکیل مى دهند که از عواطف انسانى در کانون خانواده, بى بهره بوده اند و پدر و مادر آنان, یا بر اثر نادانى یا به خاطر مشغله زیاد یا اختلافات خانوادگى, فرصت آن را نیافته اند که بطور معقول, با فرزندان خود, رابطه صمیمى و محبتآمیز برقرار کنند. به قول شاعر:
ذات نایافته از هستى بخش
کى تواند که شود هستى بخش
لکه ابرى که بود زآب تهى
ناید از وى صفت آب دهى
تجربه و وجود نمونه هاى فراوان عینى نیز نشانگر آن است که انسانهایى که خود از محبتهاى پدرى یا مادرى یا هردو, محروم بوده اند و این خلا محبت, از ناحیه دیگرى جبران نشده است, از این بابت دچار کمبود هستند و از اینکه براى فرزندان خود, پدرى مهربان یا مادرى دلسوز باشند و بتوانند با افراد جامعه, سازگارى اخلاقى و رفتارى داشته باشند, عاجزند. بر این اساس, در تعالیم اسلامى, محبت و اظهار دوستى و علاقه نسبت به کودکان یتیم, مورد توصیه و تإکید بیشترى قرار گرفته است, تا بدین وسیله خلا محرومیت از عواطف پدر و مادر, در حد امکان پر شود و فرزند, در آینده با مشکل روانى روبه رو نباشد.
گفتنى است که این قاعده, خالى از استثنا نبوده و انسان همواره و در هر شرایطى, از قدرت سازندگى و بارورى اخلاقى و تغییر شرایط عادى, در جهت اصلاح خود برخوردار است, لیکن بحث ما در اینجا یک بحث تربیتى است و در این گونه مباحث, تکیه بر روى استثناها اشتباهى فاحش و جبران ناپذیر است.
روزى رسول خدا صلى الله علیه وآله دو فرزند خود, امام حسن و امام حسین علیهماالسلام را بوسید. اقرع بن حابس که در مجلس حاضر بود, به پیامبر(ص) گفت: من ده بچه دارم و تاکنون هیچ یک از آنها را نبوسیده ام. آن حضرت فرمود: اگر خداوند عطوفت و مهربانى را از دل تو گرفته باشد, بر من چه باک؟!(6) در روایت دیگرى چنین آمده است: آن حضرت در جواب او فرمود: کسى که به دیگران رحم نکند, مورد رحمت قرار نمى گیرد.(7)
از امام صادق علیه السلام این گونه نقل شده است: شخصى خدمت رسول خدا صلى الله علیه وآله رسید و عرض کرد: من هیچ یک از کودکانم را نبوسیده ام. وقتى او مجلس را ترک کرد, نبى اکرم(ص) فرمود: من معتقدم چنین شخصى اهل آتش است.(8)
روایات در این زمینه بسیار است و نقل تمام آنها, خلاف اختصار که روند همیشگى این سلسله بحثهاست, مى باشد. از این رو, با ذکر یک حدیث دیگر کلام را در این زمینه به پایان مى بریم.
امام کاظم علیه السلام فرمود: ... خداوند عزوجل به خاطر هیچ امرى همچون پایمال شدن حقوق زنان و کودکان به خشم نمىآید.(9)
پى نوشت :
1 - روم, آیه 21.
2 - وسائل الشیعه, ج14, ص10.
3 - همان, ص9.
4 - همان.
5 - همان, ص11.
6 - مکارم الاخلاق, ص220.
7 - وسائل الشیعه, ج15, ص203.
8 - همان, ص202.
9 - همان, ص202.
کانون خانواده از سه رکن اساسى تشکیل مى شود که عبارتند از:
1 - پدر
2 - مادر
3 - فرزندان
سلامت و استحکام روابط خانوادگى, اصلاح و پیشرفت جامعه را به دنبال دارد, اصلاحى واقعى و پایدار و پیشرفتى چشمگیر و روزافزون. به دیگر سخن, روابط و مناسبتهاى اجتماعى, در درون خانه ها شکل مى گیرد و فرهنگ جامعه, انعکاسى از فرهنگ حاکم بر خانواده هاست. زندگى مشترک و خانوادگى براساس عناصر مختلفى استوار مى شود و در این میان نقش محبت و عواطف, بیش از هر چیز دیگر است.
پدر به عنوان مدیر خانواده در راستاى برقرارى و استحکام این عنصر, بیش از هر کس دیگرى مسوول است. اوست که باید این اکسیر حیاتى را همواره در پیکره خانواده خود به جریان اندازد و این کانون مقدس را همیشه با احساسات گرم و صمیمانه خود, پرفروغ نگه دارد و دیگر اعضاى آن را بدین سمت هدایت کند.
محبت به همسر
محبت به همسر, عامل مهم و بسیار موثرى در قوام زندگى زناشویى و استمرار آن است و شاید در جهت تضمین همین امر حیاتى و خطیر است که خداوند متعال از ((الفت و صمیمیت)) به عنوان بهترین ارمغان به زن و شوهر, یاد کرده است و مى فرماید: و از نشانه هاى خدا این است که از نوع خودتان جفتهایى برایتان آفرید, تا مایه سکون و آرامش خاطرتان باشد و بین شما دوستى و مهربانى برقرار ساخت و در این امر, نشانه هایى است براى انسانهاى ژرف نگر. (1)
محبت به همسر, درواقع, محبت به فرزند نیز هست, زیرا کودک به خاطر علاقه و وابستگى به مادر خود, از اینکه ببیند مادرش مورد علاقه و محبت پدر است, احساس رضایت و اطمینان مى کند; برعکس اگر ببیند مادرش مورد بى مهرى و بى اعتنایى پدر قرار مى گیرد, در خود احساس اضطراب و ناامنى کرده و اطمینان خویش را نسبت به پدر و آینده زندگى اش از دست مى دهد. علاوه بر این, مهر مادر نیز درصورتى بطور کامل, شامل حال فرزند مى شود که خود او از این بابت, دچار کمبود و دغدغه خاطر نباشد. این مهم در جانب پدر نیز وجود دارد. او نیز احتیاج دارد که همسرش به او مهربانى و محبت کند و فرزندان نیز احساس کنند که مادرشان به پدر محبت دارد.
بطور کلى, محبت, زندگى را شیرین و باصفا ساخته, آن را هدفدار و بالنده مى کند. مرد اگر به همسر خود محبت کند, کانون زندگى را به محیطى سالم و بانشاط مبدل خواهد ساخت.
زن به اقتضاى طبیعت خود و به خاطر غلبه عواطفش, خواهان آن است که تا سر حد عشق, به همسر و فرزندان خود محبت کند و از نثار هیچ گونه فداکارى دریغ نورزد; از سوى دیگر, روح حساس او طلب مى کند که این دوستیها, بدون پاسخ نماند. زن اگر ببیند, خودش در صدد محبت کردن و مهرورزیدن است, ولى طرف مقابل ناسپاسى کرده و عواطف خالصانه و بى شائبه او را پایمال مى کند, احساس ناکامى و شکست خواهد کرد.
دوست داشتن, براى زن یک ((نیاز)) است و علاقه به محبوب بودن براى او, نه از روى خودخواهى است, بلکه آن را به عنوان پاسخى مثبت به محبتها و عواطف خویش مى داند. از این رو, چنانچه شوهر یک گام در جهت اظهار علاقه و دوستى نسبت به همسر خود بردارد, زن ده قدم در این راه پیش مىآید. شاید به همین خاطر است که حضرت صادق علیه السلام به نقل از رسول اکرم(ص) فرمود:
این گفته شوهر به زن که ((من دوستت دارم)) هرگز از قلب او خارج نمى شود.(2)
همچنین امام صادق علیه السلام فرمود:
دوستى و علاقه مرد به همسرش, از اخلاق پیامبران است.(3)
همو در فرمایشات دیگر خود, بین ((افزایش ایمان)) و ((ازدیاد محبت نسبت به زن)) ارتباطى تنگاتنگ قائل است.(4)
شوهر از دیدگاه اسلام و از نظر موازین انسانى و وجدانى, هیچ گاه نباید به همسر خود به عنوان یک خدمتگزار بنگرد و امرى از امور خانه را بدو تحمیل کند, بلکه باید به وى به عنوان همسرى از جنس خود که مایه آرامش خاطر و یاور و شریک غم و شادى او در مسائل زندگى است, نگاه کند و وى را مادرى مهربان و مربى اى دلسوز براى فرزندانش بداند و به او به دیده تحسین نظر کند و عواطفش را بدون پاسخ نگذارد, چرا که زن از خواب و خوراک و وقت خود مى گذرد و از جان خویش مایه مى گذارد تا ((شوهر)) و ((فرزندان شوهر)) در آسایش باشند.
متإسفانه هنوز در جامعه ما هستند کسانى که به صورتهاى مختلف به اذیت و آزار همسران خویش مى پردازند و با قساوت تمام با آنان رفتار مى کنند و حتى وقیحانه آنها را به باد کتک گرفته و به حقوق مسلم این فرشته اى که به تعبیر حضرت صادق علیه السلام ((بیشترین خوبیها و خیرات را در خود دارد))(5) تجاوز مى کنند. پرواضح است اظهار محبت امرى دوجانبه و متقابل است. زن نیز وظیفه دارد همواره از ابراز علاقه و دوستى نسبت به شوهر خویش کوتاهى نکند. محبتهاى زن در بسیارى موارد بسان محبت یک مادر زندگى را بر شوهر شیرین و آرامش بخش خواهد نمود.
محبت به فرزندان
یکى از عوامل بسیار موثر در شکوفایى استعدادهاى کودکان, ابراز محبت به آنهاست.
شاید بتوان گفت که لذت هیچ خوراکى براى کودکان به اندازه لذت محبت نباشد و هیچ نیازى هم در آنان بدان پایه از شدت و اهمیت نیست. محبت, شالوده و اساس تربیت است و بدون آن, هر اقدامى در این راه, بى نتیجه است.
گام اول, در تربیت فرزند, جلب اعتماد او به پدر و مادر و مربى است و این امر, تنها با ابراز محبت میسر است.
آمار بزهکاران نشان مى دهد که اکثریت قریب به اتفاق آنان را کسانى تشکیل مى دهند که از عواطف انسانى در کانون خانواده, بى بهره بوده اند و پدر و مادر آنان, یا بر اثر نادانى یا به خاطر مشغله زیاد یا اختلافات خانوادگى, فرصت آن را نیافته اند که بطور معقول, با فرزندان خود, رابطه صمیمى و محبتآمیز برقرار کنند. به قول شاعر:
ذات نایافته از هستى بخش
کى تواند که شود هستى بخش
لکه ابرى که بود زآب تهى
ناید از وى صفت آب دهى
تجربه و وجود نمونه هاى فراوان عینى نیز نشانگر آن است که انسانهایى که خود از محبتهاى پدرى یا مادرى یا هردو, محروم بوده اند و این خلا محبت, از ناحیه دیگرى جبران نشده است, از این بابت دچار کمبود هستند و از اینکه براى فرزندان خود, پدرى مهربان یا مادرى دلسوز باشند و بتوانند با افراد جامعه, سازگارى اخلاقى و رفتارى داشته باشند, عاجزند. بر این اساس, در تعالیم اسلامى, محبت و اظهار دوستى و علاقه نسبت به کودکان یتیم, مورد توصیه و تإکید بیشترى قرار گرفته است, تا بدین وسیله خلا محرومیت از عواطف پدر و مادر, در حد امکان پر شود و فرزند, در آینده با مشکل روانى روبه رو نباشد.
گفتنى است که این قاعده, خالى از استثنا نبوده و انسان همواره و در هر شرایطى, از قدرت سازندگى و بارورى اخلاقى و تغییر شرایط عادى, در جهت اصلاح خود برخوردار است, لیکن بحث ما در اینجا یک بحث تربیتى است و در این گونه مباحث, تکیه بر روى استثناها اشتباهى فاحش و جبران ناپذیر است.
روزى رسول خدا صلى الله علیه وآله دو فرزند خود, امام حسن و امام حسین علیهماالسلام را بوسید. اقرع بن حابس که در مجلس حاضر بود, به پیامبر(ص) گفت: من ده بچه دارم و تاکنون هیچ یک از آنها را نبوسیده ام. آن حضرت فرمود: اگر خداوند عطوفت و مهربانى را از دل تو گرفته باشد, بر من چه باک؟!(6) در روایت دیگرى چنین آمده است: آن حضرت در جواب او فرمود: کسى که به دیگران رحم نکند, مورد رحمت قرار نمى گیرد.(7)
از امام صادق علیه السلام این گونه نقل شده است: شخصى خدمت رسول خدا صلى الله علیه وآله رسید و عرض کرد: من هیچ یک از کودکانم را نبوسیده ام. وقتى او مجلس را ترک کرد, نبى اکرم(ص) فرمود: من معتقدم چنین شخصى اهل آتش است.(8)
روایات در این زمینه بسیار است و نقل تمام آنها, خلاف اختصار که روند همیشگى این سلسله بحثهاست, مى باشد. از این رو, با ذکر یک حدیث دیگر کلام را در این زمینه به پایان مى بریم.
امام کاظم علیه السلام فرمود: ... خداوند عزوجل به خاطر هیچ امرى همچون پایمال شدن حقوق زنان و کودکان به خشم نمىآید.(9)
پى نوشت :
1 - روم, آیه 21.
2 - وسائل الشیعه, ج14, ص10.
3 - همان, ص9.
4 - همان.
5 - همان, ص11.
6 - مکارم الاخلاق, ص220.
7 - وسائل الشیعه, ج15, ص203.
8 - همان, ص202.
9 - همان, ص202.
طباطبایی ::: پنج شنبه 86/1/9::: ساعت 4:39 عصر
نظرات دیگران: نظر
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
>> بازدیدهای وبلاگ <<
بازدید امروز: 4
بازدید دیروز: 3
کل بازدید :12208
بازدید دیروز: 3
کل بازدید :12208
>>اوقات شرعی <<
>> درباره خودم <<
طباطبایی
تدریس حرفه و فن در مدارس راهنمایی شهرستان مهریز را بر عهده دارم و نهایت تلاش خود را برای پرورش دانش آموزان هر چه بهتر انجام می دهم وقتی از تلویزیون سخنان گهر بار آقای احمدی نژاد را شنیدم تصمیم گرفتم وبلاگی در این مو ضوع بسازم هر چند توانایی لازم برای ساخت وبلاگ را نداشتم ولی تمام سعی خود را کردم مهر امسال را با مهر ورزی شروع کردیم امید بر این است که قلب هایمان همیشه مملو از مهر و محبت باشد
تدریس حرفه و فن در مدارس راهنمایی شهرستان مهریز را بر عهده دارم و نهایت تلاش خود را برای پرورش دانش آموزان هر چه بهتر انجام می دهم وقتی از تلویزیون سخنان گهر بار آقای احمدی نژاد را شنیدم تصمیم گرفتم وبلاگی در این مو ضوع بسازم هر چند توانایی لازم برای ساخت وبلاگ را نداشتم ولی تمام سعی خود را کردم مهر امسال را با مهر ورزی شروع کردیم امید بر این است که قلب هایمان همیشه مملو از مهر و محبت باشد
>>آرشیو شده ها<<
>>لوگوی وبلاگ من<<
>>لوگوی دوستان<<
>>موسیقی وبلاگ<<
>>جستجو در وبلاگ<<
جستجو: 
>>اشتراک در خبرنامه<<
>>طراح قالب<<
